Lesson 25: Modals 1 – can, should, must (Yardımcı fiiller)

Yardımcı fiiller normal fiillerden farklıdır. Zamana ve şahıslara göre çekimleri bulunmaz, dolayısıyla yapıları hiçbir zaman değişmez. Yardımcı fiilden sonra fiilin mastar hali gelir. 

1. Can 

Yapı: can + mastar

Ne zaman “can” kullanırız?

- “can” yetenek ve kapasite belirtmek için kullanılır.

Örneğin,

Can you swim? (Yüzebilir misin?)

Yes, I can swim. (Evet, yüzebilirim.)

No, I can’t swim. veya I cannot swim. (Hayır, yüzemem, yüzme bilmiyorum anlamında)

Diğer örnekler:

Can they play the piano? Onlar piyano çalabiliyorlar mı?

Yes, they can play the piano. Evet, onlar piyano çalabiliyorlar.

Can she speak English? O ingilizce konuşabiliyor mu?

No, she can’t speak English. Hayır, o ingilizce konuşamıyor.

Can he ride a bike? O bisiklet sürebiliyor mu?

Yes, he can. Evet, sürebiliyor.

To express abilities, we can also use the form “be able to”. However, it’s not an auxiliary verb. It’s just the verb “be” + the adverb “able” + the infinitive “to”.

Not: Becerilerden bahsederken “be able to” kalıbını da kullanabiliriz. Ancak, “be able to” yardımcı fiil değildir. Sadece “be” fiili artı “able” zarfı ve mastardaki “to” sözcüklerinden oluşur.

Gelecekteki becerilerden bahsederken “can” kullanamayız. Bu durumda “will be able to” kalıbını kullanmak zorundayız.

I will be able to play the piano soon. (DOĞRU) Yakında piyano çalabiliyor olacağım.

I can play the piano soon. (YANLIŞ)

- “can” olasılık veya imkansızlık belirtmek için kullanılır.

Smoking can cause cancer. Sigara içmek kansere sebep olabilir.

We just had dinner. You can’t be hungry! Daha yeni akşam yemeği yedik. Aç olamazsın.

Ryan is tall. That man is short. It can’t be Ryan. Ryan uzun. O adam kısa. O Ryan olamaz.

- “can” istek veya izin belirtmek için kullanılır.

Can I ask you a question? Sana bir soru sorabilir miyim?

Yes, you can. Evet, sorabilirsin.

Can you help me? Bana yardım edebilir misin?

2. Should

“Can” gibi “should” yardımcı fiili de should + mastar şeklinde oluşturulur.

“Should” sözcüğünü, tavsiye vermek ve gereklilik belirmek için kullanırız.

This is what the teacher says; (Öğretmenin söyledikleri)

You should take notes. Not almalısın.

You shouldn’t talk in class. Sınıfta konuşmamalısın.

This is what the doctor says; (Doktorun söyledikleri)

You should eat healthy food. Sağlıklı beslenmelisin.

You should exercise. Egzersiz yapmalısın.

3. Must

Yapı: must + mastar

“Must” zorunluluk veya varsayım, olasılık belirtmek için kullanılır.

(zorunluluk)

This is what the teacher says; (Öğretmenin söyledikleri)

You must do your homework. Ödevini yapmalısın.

You mustn’t be late to class. Sınıfa geç kalmamalısın.

This is what the doctor says; (Doktorun söyledikleri)

You must stop smoking. Sigarayı bırakmalısın.

You must lose weight. Kilo vermelisin.

You mustn’t eat fast food. Fast food yememelisin.

---

(varsayım, olasılık)

They have a beautiful house. They must be rich. Güzel bir evleri var. Zengin olmalılar.

He got 100% on the test. He must be very clever. Testten %100 aldı. Çok zeki olmalı.

Must, Should, Have to

Must, should ve have to sözcüklerinin kullanımları çoğu zaman karıştırılır. Farklarına göz atalım.

Must ile should zorunluluk belirtilen durumlarda benzer anlamlara sahiptirler. Fakat, must, should’a göre daha kuvvetli bir zorunluluk belirtir. 

(Sigara içmemelisin)

You shouldn’t smoke. - Tavsiye 

You mustn’t smoke. - Emir 

Must ve have to çoğu zaman birbirinin yerine kullanılabilirler. Fakat, olumsuz cümlelerde farklı anlam taşırlar.

You mustn’t smoke at work. – İş yerinde sigara içmemelisin. (yasak) 

You don’t have to wear a suit to work. – İşe takım elbise giymek zorunda değilsin. (mecburiyet yok) 

Must yardımcı fiilinin geçmiş zamanı yoktur. Geçmiş zamanda bir mecburiyetten bahsedileceği zaman “had to” kullanılır.